Hier sta ik dan – stil.
Twee minuten, tweehonderd hartslagen.
In stilte verbonden: heden en verleden.
Ik gedenk wie streed voor mijn vrijheid, onze vrijheid.
Zij die voor ons vochten in oorlogen tegen onrecht, tegen haat.
Zij die hun leven gaven toen,
zodat ik hier kan staan.
En hier sta ik dan - en gedenk.
Hier staan wij dan – stil.
Samen, eindelijk zichtbaar weer verbonden na twee jaren thuis gedenken.
Herdenken we wie zijn leven, haar leven gaf,
zodat wij hier mogen staan, hier kunnen staan.
Vrij om te komen, vrij om weg te blijven.
Wat dat is wat vrijheid is, dat we daar vrede mee hebben
en zo verbonden zijn.
Twee minuten, 200 honderd hartslagen.
Denken we aan de grote oorlogen waarin gevochten is,
voor alles waar wij voor staan,
zodat wij mogen dromen: nooit meer oorlog!
Maar oorlog is onder ons en dichterbij dan ooit.
Het vraagt van ons om verbonden te zijn, stil te zijn,
voor wie ook nu lijden onder agressie, geweld en onderdrukking.
Vandaag staan we ook stil, voor Oekraïne, Syrië, Afghanistan.
Voor hen die nu moeten vechten voor vrede en vrijheid waar ook ter wereld.
In de stilte zijn wij ook met hen verbonden.
Staan we stil voor de vrede van vandaag.
Verbonden met elkaar beseffen we meer dan ooit, hoe kwetsbaar de vrede is.
Dat we toen, maar ook nu en in de toekomst, stil moeten blijven staan, verbonden blijven met elkaar, tegen dictators, tegen machthebbers, tegen systemen, instituties en politici,
die ongelijkheid verkondigen, die haat laten groeien, die anders zijn veroordelen, die vrijheid willen inperken en eenheid willen doorbreken.
Tegen het kwaad dat afdwingt en opeist,
met bommen en granaten, met propaganda en onderdrukking,
Zullen wij het goede zijn, met meer zijn,
zolang wij verbondenheid met elkaar blijven zoeken.
En ons blijven realiseren, dat ons samen gedenken van vrijheid, ons samen stil zijn voor de vrede, de zachte kracht is, de weg van vrede,
een pad dat we alleen samen kunnen plaveien.
Zoals in die kerstnacht in 1914 toen ineens een kerstlied klonk in de door sterren overgoten hemel boven de loopgraven. Duitse soldaten komen uit de schuttersputjes en vieren kerstmis. Vieren kerstmis met de Engelse en Franse vijand op wie ze een paar uur geleden nog moesten schieten. Een heilige nacht van een paar uur vrede. Mensen zoals u en ik verbonden door een oud verhaal, waarin beiden ontdekken: die ander is geen monster, maar een mens zoals ik.
In die nacht stonden gewone mensen op tegen orders en bevelen van machthebbers. Tegen machthebber met mensonwaardige visioenen van mensen onderscheiden, gescheiden en afgescheiden van elkaar. Zij die muren bouwen, zij die grenzen opnieuw trekken, haat en onrecht afdwingen met wapens en terreur.
Gewone soldaten als mensen verbonden op die kerstavond midden in de oorlog. Een moment van vrede waarop vijanden vrienden werden. Het toont ons, dat het lot van de vrede in de handen ligt van gewone mensen. Dus van mensen zoals u en ik.
Want het is niet de stilte van het gedenken waarmee wij aan vrede bouwen.
Nee, het is in het samenzijn, verbonden zijn, schouder aan schouder, hand in hand. Zo zijn wij de zachte kracht voor vrede, mensen samen wereldwijd.
Meer dan ooit weten we: vrede is niet vanzelfsprekend.
Toen niet, nu niet en in de toekomst ook niet.
Nee, vrede is hard werken: vrede is je niet wijs laten maken dat die ander,
ver weg of dichtbij, anders is dan jij.
Vrede is je stem verheffen, als een ander mens klein wordt gemaakt,
geweld wordt aangedaan, weg wordt gezet als minderwaardig of belachelijk wordt gemaakt om wie hij of zij is.
Vrede is niet oordelen, maar je telkens opnieuw openen voor de rijkdom van een andere gewoonte, een andere cultuur, geaardheid of manier van leven.
Vrede is elkaar opzoeken en zo verbondenheid laten groeien, door op wie je niet begrijpt af te stappen en kennis te maken, bekenden te worden, vrienden misschien en te beseffen die ander is een mens net zoals jij.
Daarom sta ik hier.
Daarom staan wij hier.
Twee minuten, tweehonderd hartslagen.
Om te herdenken wie vocht voor ons vrijheid.
Om hun stemmen te horen fluisteren in de stilte, stemmen die ons oproepen, die ons smeken, die van ons eisen, dat we blijven werken, aan de vrede en vrijheid, aan de verbondenheid, die zij voor ons bevochten.
Stemmen in de stilte die ons oproepen om nooit meer verloren te laten gaan,
datgene waarvoor zij hun leven hebben gegeven en geven op dit moment.
Twee minuten, tweehonderd hartslagen, om ons wakker te laten schudden, op te laten roepen, verbonden te blijven met elkaar. De opdracht te leren voelen in ons hart, dat we elkaar op moeten zoeken, leren kennen en waarderen, elke dag opnieuw, naaste voor je naaste te zijn. Vrede ontstaat waar mensen elkaar helpen, dragen en steunen: buren, dorpsgenoten, vrienden, vreemden, allen in eenheid verbonden op de weg van de vrede.
Twee minuten, tweehonderd hartslagen. Gedenken! Herdenken En bedenken dat we in ons samen zijn, in ons omzien naar elkaar bouwen aan ons meest lief is, aan wat kwetsbaar is en kostbaar: vrijheid en vrede!
Diaken Jeroen Hoekstra