Een inventarisatie van de ideeën uit het boek: Rebuilt
Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling van het boek ‘Rebuilt.’ In dit boek wordt beschreven hoe een aftakelende parochie in Baltimore weer nieuw leven is ingeblazen. Ofschoon het hier gaat om een parochie in de VS, is lijn van ideeën waarlangs deze revitalisering loopt ook voor onze situatie interessant. Hieronder geef ik geen samenvatting van het boek, maar leg ik de fundamenten uiteen waarop men de parochie opnieuw heeft opgebouwd.
Heeft de kerk een missie?
Ja, zeggen de auteurs. De missie van de kerk is helder en duidelijk:
Maak alle volkeren tot mijn leerlingen. (Mat, 28:19)
Vanuit deze missie worden één ding duidelijk: We moeten ons richten op het maken van leerlingen in onze omgeving. De kerk moet zoeken naar mensen die leven zonder God of die de kerk vaarwel hebben gezegd.
Hoe maak je leerlingen?
Stel je missiegebied vast. Omschrijf de Tim. Tim is degene naar wie we op zoek zijn. De gedachte is dat via de vader ook de rest van het gezin meekomt. (Uit diverse onderzoeken is gebleken dat als de vader betrokken blijft, het gezin betrokken blijft. Als alleen de moeder de drager van het kerk gaan is, haken de vader en de kinderen vaak af.)
“Tim is de typische niet-kerkbetrokken persoon uit ons missiegebied. Hij is een aardige vent. /…/ Hij is goed opgeleid, goed gekleed en goed in zijn werk. Tim is getrouwd en heeft kinderen. Hij heeft een mooi huis en een comfortabele levensstijl. Hij rijdt in een mooie auto. /…/ Maar Tim is absoluut niet gelovig. “
“Tim is een goede vent, maar zijn leven leidt hij volgens zijn eigen criteria, en, het lukt hem allemaal steeds minder goed. Hij heeft stress en spanningen op het werk en conflicten thuis. Hij heeft financiele verplichtingen die hem onder druk zetten. /…/ En dan zijn er nog andere dingen, zoals woede, depressie, misschien een verslaving aan alcohol, gokken of pornografie.”
Wat Tim dus nodig heeft is een doel, is sturing. Tim heeft een Redder nodig, zo concluderen de auteurs.
Waar komt Tim terecht als hij bij ons komt?
Allereerst concluderen de auteurs iets belangrijks: Het draait om de zondagochtend. Dat is onze corebusiness. En die zondagochtend moet helemaal in het teken staan van Tim. Voor alle helderheid vermeld ik erbij dat het hier niet gaat om het aanpassen van wat we doen (we doen zoals de kerk ons voorschrijft en zoals over de hele wereld wordt gedaan,) maar hoe we het doen. De manier waarop we het doen, moet Tim aanspreken. Dat betekent dat hij zich welkom voelt. Dat de woorden die hij hoort hem aanspreken. Dat de muziekstijl zijn muziekstijl is. Dat de koffie en de koek zijn smaak zijn. Met andere woorden: We moeten ons maximaal inspannen om de zondagochtend toegankelijk en aantrekkelijk te maken. Er moet een onweerstaanbare sfeer hangen. Immers, als de zondagochtend – van het binnenkomen van de kerk, de inhoud van de viering, de ontmoeting na de tijd tot het napraten op het kerkplein – tegenvalt, dan komen ze niet meer terug.
De Muziek
Vaak zingen koren omwille van zichzelf. De mis wordt dan een concert. Dat is niet hoe de kerkelijke muziek bedoeld is. Het gaat om samenzang: samen zingen. En zingen is lofprijzing en aanbidding. De stijl, met piano of orgel of andere instrumenten, kun je aanpassen aan wat Tim mooi vindt. Zolang het maar voldoet aan samen zingen en het zingen lofprijzing en aanbidding is. Muziek kan de harten van mensen raken en veranderen.
Het woord
De boodschap die op zondag verkondigd wordt moeten we relevant maken voor Tim. In feite is alle verkondiging eerste verkondiging. De teksten uit de traditie moeten we vertalen op die manier dat het Tim aan het denken zet. Dat Gods Woord voedsel wordt en de harten van de mensen raakt.
Wat betekent leerling zijn?
Als we Tim binnenhalen, kunnen we ons afvragen wat leerlingen zijn betekent. Ook voor de huidige kerkgangers betekent dit een omslag in denken. Dit is wat leerling zijn inhoud:
- Leerling zijn is God liefhebben.
- Leerling zijn is houden van mensen.
- Leerling zijn is andere leerlingen maken.
- Leerling zijn is op zondagochtend naar de kerk gaan.
- Leerling zijn is meedoen/je actief inzetten.
- Leerling zijn is groeien in kleine verbanden.
- Leerling zijn is een tiende geven.
Leerling zijn is God liefhebben & Leerling zijn is houden van mensen
Het belangrijkste gebod dat de Heer ons gegeven heeft. Liefde die omgezet wordt in daden, want geloof immers komt tot uitdrukking in daden. Voor een dieper begrip van deze liefde in waarheid verwijs ik naar de encycliek van paus Benedictus XVI Caritas in veritate.
Leerling zijn is andere leerlingen maken
Met andere woorden: Tim vertellen over de kerk en hem uitnodigen om mee te gaan naar de kerk. Dat kan als het aanbod op zondagochtend ook echt uitnodigend en kwalitatief hoogstaand is. Als daar op zondag samen gezongen wordt, een woord wordt gesproken dat mensen laat groeien. Als de sfeer uitnodigend en inspirerend is.
Leerling zijn is op zondagochtend naar de kerk gaan
Het gaat om de zondag. Leerlingen zijn op zondag in de kerk. Zie ook hier weer hoe belangrijk kwaliteit is. Als wij leerlingen echt raken, is het vanzelfsprekend dat ze komen op zondag.
Leerling zijn is meedoen / je actief inzetten
Iedereen doet mee. Iedereen is vrijwilliger. Leerlingen zetten zich in. Al is het maar twee uur per maand. Parochianen zijn geen consumenten - u vraagt wij draaien – maar mensen die met elkaar de verantwoordelijkheid dragen voor het welzijn van de gemeenschap. Dat is wat gemeenschap zijn met elkaar betekent.
Leerling zijn is groeien in kleine verbanden
In de parochie worden kleine geloofsgroepen gevormd. Een mens is een sociaal wezen, gemaakt om gemeenschappen te vormen. In deze kleine verbanden is ruimte om elkaar in een veilige en open sfeer te ontmoeten. Een plek waar mensen zichzelf durven openen naar elkaar en Gods helende en genezende geest werkzaam kan zijn in mensen. Immers, waar er twee of drie bijeen zijn in mijn Naam, daar ben Ik in hun midden.
Leerling zijn is een tiende geven
Wat is de kerk u waard? Dit vragen we ieder jaar weer bij de kerkbalans. In de bijbel vinden we terug dat het goed is om tenminste een 10% te geven van wat je aan rijkdom bezit. Jezus bevestigd dit en spreekt zelfs lof over hen die meer geven. Het is eigenlijk vreemd dat wij in ons rijke westerse wereldje zoveel moeite hebben om de parochies financieel overeind te houden. Moge het onze ambitie zijn en laten we dat durven uitspreken om met elkaar langzaam te bouwen aan gemeenschappen waar het normaal is om een tiende te geven voor de Heer. De rijkdom die ons in ons leven is toegevallen, hebben we tenslotte gekregen om te delen.
Diaken Jeroen Hoekstra